jpekker

Het Van Gogh Museum vernieuwt 3: Vincent Willem van Gogh over zijn grootvader, die de gehele collectie in privé-eigendom had.

willenenfamilie

Vanaf vrijdag 28/11 presenteert het Van Gogh Museum zijn vaste collectie in een compleet nieuwe opstelling, waarin de ontwikkeling van Van Gogh als kunstenaar centraal staat. In de derde aflevering van een serie over het vernieuwde museum vertelt Vincent Willem van Gogh over zijn grootvader, die de gehele collectie in privé-eigendom had.

‘V. Willem van Gogh’ staat er op zijn visitekaartje. Die V staat voor Vincent. “Mijn grootvader, die de gehele collectie in privé-eigendom had, was de oprichter van het Van Gogh Museum. Hij had dezelfde naam als de schilder, maar omdat dat verwarrend was, werd hij door iedereen ‘de ingenieur’ genoemd. Ik ben vernoemd naar grootvader, maar toen mijn tante op kraamvisite kwam, zei ze mijn ouders dat dat niet handig was, nóg een Vincent van Gogh. Het was 1953, Vincent van Gogh was al wereldberoemd. Waarom gebruik je niet zijn tweede naam, opperde tante, en noem je hem niet Willem? Dat werd het. Maar op bijeenkomsten zeg ik vaak dat mijn naam Vincent Willem van Gogh is om de familieband met de schilder te benadrukken.”

familie

Zijn grootvader had de helft van zijn collectie vanaf 1930 dan ondergebracht in het Stedelijk Museum, de andere helft stond gewoon bij hem thuis in Laren. Willem van Gogh heeft het nog helder op zijn netvlies: “Overal hingen Van Goghs. Voor de slaapkamer was een inloopkast; dat noemden wij het schilderijenkamertje. Daar stonden ze op de grond tegen elkaar aan. Dan zei grootvader: Willem, we hebben een bruikleen voor het MoMA in New York, help me eens even wat schilderijen selecteren. Als iedereen de hele avond had zitten roken, zetten ze ’s nachts gewoon het raam open. Terwijl er geen hoog hek om het huis stond en er ook geen speciale bewaking was. Dat is nu echt onvoorstelbaar. Als er op zaal een schilderij wordt verplaatst, mag ik nog net mijn hoofd om de hoek steken, maar verder is alles afgezet en is de beveiliging optimaal.”

Willem van Gogh trok veel op met zijn grootvader, logeerde vaak bij hem, en werd door hem meegenomen op vakanties in Frankrijk, naar de plekken waar Vincent heeft gewerkt. En toch – of misschien juist daarom – koos hij voor een andere carrière: hij ging rechten studeren en vestigde zich vervolgens als advocaat in Groningen. Maar het bloed kruipt: in 1999 werd hij gevraagd of hij directeur van de museumwinkel wilde worden. Dat bleef hij tien jaar, todat de huidige directie hem vroeg of hij een representatieve rol op zich wilde nemen: sindsdien is Willem van Gogh ‘advisor to the board’.

Van Gogh Museum Editions Makes U.S. Debut At LA Art Show

“In stem alles natuurlijk af met de directie, maar ik heb een vrije rol. Ik woon tentoonstellingen bij in het buitenland, en laatst heb ik in Beijing een voordracht gehouden over de ontwikkeling van van Gogh als kunstenaar.”

Van Gogh ontvangt delegaties en leidt gasten rond in het museum. Hij werkt aan de uitbreiding van het netwerk van het museum, en aan het versterken van de relaties met particulieren, kunstverzamelaars en bedrijven die op enigerlei wijze belangstelling hebben om samen te werken, zowel nationaal als internationaal. “Dat is zéér hard nodig, door de terugtredende overheid moeten musea steeds meer voor hun eigen inkomsten zorgen.”

willemvangogh3

Zijn ambities zijn groot. “We hebben van oudsher een hele sterke band met Frankrijk en de Verenigde Staten, omdat daar natuurlijk veel musea zijn waar ook Van Goghs hangen, maar met de verzamelaars zou ik de banden graag nog wat aanhalen. Ik ben vaak in Japan geweest – omdat de invloed van de Japanse kunst op Vincents kunst zo groot was, zijn er veel tentoonstellingen geweest – maar de rest van Azië is ook een van mijn speerpunten.”

En overal waar hij komt, opent zijn naam deuren. “Ik snap dat natuurlijk wel. Pissarro heeft een achterneef die conservator is in het MoMA, ik vind het ook altijd bijzonder om hem te ontmoeten. Soms gaat het wel ver. Japan heeft een heel traditionele cultuur; daar representeer ik de kunstenaar; ik word met hem vereenzelvigd. Nee, dat geeft geen druk, het vervult me met trots dat ik de collectie en de geschiedenis mag representeren. Het is ook bij uitstek een familiegeschiedenis: dankzij Theo hebben we de kunstenaar Vincent van Gogh. Dankzij Theo’s weduwe Jo is Van Gogh bekend geworden en zijn zijn brieven gepubliceerd. En dankzij hun zoon, mijn grootvader, ontmoeten wij elkaar nu in het Van Gogh Museum. Dat doet mij buitengewoon veel genoegen.”

willemvangogh