jpekker

Mulholland Drive van David Lynch: een onoplosbare puzzel vol bizarre personages en omdraaiingen

MD key

Jean-Luc Godard heeft eens gezegd dat een film bestaat uit een begin, een midden en een einde, maar niet noodzakelijkerwijs in die volgorde. David Lynch gaat nog een stapje verder: het is maar de vraag of Mulholland Drive een einde heeft. Mulholland Drive is als een cryptogram waarbij de verkeerde omschrijvingen staan: onmogelijk om op te lossen, maar er zullen ongetwijfeld mensen zijn die het tóch lukt.

De film speelt niet toevallig in hedendaags Hollywood, ‘s werelds dromenhoofdstad. Een Rita Hayworth look-a-like (Laura Harring) in avondjurk kijkt dromerig voor zich uit op de achterbank van een limousine, als de wagen plotseling aan de kant van de weg wordt gezet en de chauffeur een pistool op haar richt. Voor hij de trekker kan overhalen, botst een auto in volle vaart op de limousine.

Als de verleidelijke brunette weer bij haar positieven is, wankelt ze van Mulholland Drive, door de heuvels, naar Los Angeles, waar ze onderdak vindt in het verlaten huis van een oude filmster. Daar wordt ze de volgende dag gevonden door de naïeve, blonde Betty (Naomi Watts), die naar Hollywood is gekomen om ontdekt te worden.

mul_3

De brunette herinnert zich niets meer, zelfs niet haar naam. In haar handtasje zit geen enkele aanwijzing, alleen een enorme berg dollars en een vreemdsoortige sleutel. Samen proberen de twee te achterhalen wat er gebeurd kan zijn. ‘Net als in de film’, zegt de blondine.

Parallel aan deze plotlijn wordt een gefrustreerde filmmaker geïntroduceerd die door maffiose studiobazen gedwongen wordt een andere hoofdrolspeelster te kiezen, en wordt in een achterafkantoor een man op wonderlijke wijze van zijn adresboek beroofd.

Zo gaat het in hoog tempo door. Met steeds weer nieuwe, vreemde personages (een cowboy, een dwerg, een prachtig playbackende nachtclubzangeres), die even snel weer uit het zicht verdwijnen.

mulh

Mulholland Drive was Lynch’ eerste film sinds The Straight Story (1999) en het contrast had niet groter kunnen zijn: The Straight Story is, zoals de titel al verraadt, een lineaire vertelling; een lief verhaal bovendien, over een oude baas die per tractor door de Verenigde Staten tuft om zijn broer nog eens te zien. Mulholland Drive is een surrealistische, intuïtieve film noir, die alle verhaalconventies van Hollywood aan zijn laars lapt .

Mulholland Drive was oorspronkelijk bedoeld als televisie-serie, maar de 100 minuten durende, 7 miljoen dollar kostende pilot werd afgekeurd door de Amerikaanse televisiereus ABC (die eerder kapitalen verdiende aan Twin Peaks). Te langzaam, te vreemd en te aanstootgevend, luidde het oordeel.

Het Franse StudioCanal ontfermde zich over het project en doneerde nog eens hetzelfde bedrag, waardoor Lynch 45 minuten nieuw materiaal aan de pilot kon toevoegen.

maxresdefault

Het resultaat werd in 2001 in Cannes bekroond met de regieprijs, stond bovenaan de film van het jaar-lijstjes van de critici van het gerenommeerde Cahiers du Cinéma, en werd genomineerd voor een Oscar voor beste regie (Lynch’ eerste regie-nominatie sinds Blue Velvet in 1986 ).

Het is terechte lof voor een eigenzinnig filmmaker en een zinnenprikkelende film, waarin droom (of beter: nachtmerrie) en werkelijkheid, heden en verleden, goed en slecht, echt en namaak, filmindustrie en maffia, blond en bruin, serveerster en filmster, ode en satire naadloos in elkaar overlopen. Althans zo lijkt het, maar in Mulholland Drive is niets wat het lijkt.

Wie niet zonder kaart op pad durft, kijkt maar beter niet. Voor wie het niet uitmaakt dat hij hopeloos verdwaalt in Mulholland Drive – in ieder geval bij de eerste keer kijken, maar vermoedelijk ook bij de derde of vierde keer -, is Lynch’ laatste een weergaloos avontuur, een film om tweeënhalf uur lang bij weg te dromen.

Mulholland Drive van David Lynch, 29 augustus 2014, 20.40 uur, Canvas.