jpekker

Boris Ryzhy

url

In de openingsbeelden van de schitterende documentaire Boris Ryzhy gaan regisseuse Aliona van der Horst en Maasja Ooms met de zus van Boris naar zijn oude huis in de Staalschrootwijk in Jekatarinenburg (voorheen Sverdlovsk), een deerniswekkende industriestad in de Centrale Oeral. Niemand herinnert zich de dichter. Zijn gedichten doen de oude vrouwtjes niets. Onder de indruk van de cameraploeg uit Nederland zijn ze ook al niet. De scène maakt in één klap duidelijk in welk een naargeestig, lelijk en acultureel milieu Ryzhy leefde en werkte.
Slechts een paar dunne bundeltjes schreef Boris Ryzhy voordat hij op 7 mei 2001 op 26-jarige leeftijd zelfmoord pleegde. Maar wat zijn ze mooi. En wat zijn ze treurig. Hetzelfde geldt voor de krap 60 minuten durende documentaire van Aliona van der Horst en Maasja Ooms, bestaand uit geweldig archiefmateriaal, home movies, geluidsfragmenten van voordrachten, sfeerrijke beelden van Ryzhy’s biotoop en interviews met zijn beste vriend, moeder, zus, vrouw en zoon Artjom. Artjom leest zijn vaders gedichten niet, zegt hij vanachter zijn (gewelddadige) computergame. ‘Ik heb er niets mee.’ Op de vraag of hij begrijpt waarom zijn vader zelfmoord heeft gepleegd, antwoordt hij: ‘Hij heeft ’t gedaan, die sukkel.’
Eind november werd de documentaire op het IDFA bekroond met de Zilveren Wolf. Onderdeel van de prijs is uitzending op televisie, maar Boris Ryzhy was vóór de uitreiking al door de VPRO uitgezonden. Vrijdag is hij opnieuw op tv, in Het uur van de wolf, om 22.50 uur op Nederland 2. Kijken! De documentaire kan ook (inclusief de verzamelde gedichten en Ryzji’s – op het boek heet hij Ryzji, in de film Ryzhy – Rotterdamse dagboek) op dvd worden besteld bij de VPRO.