jpekker

25 Jaar HAFF: Animatie in alle vormen en maten

HAFF-directeur Gerben Schermer (m.), omringd door collega's Otto Alder (Stuttgart, Leipzig en Fantoche) en Chris Robinson (Ottawa), getekend door de Duitse filmmaker Andreas Hykade. Van Hykade is deze editie van het HAFF Love & Theft te zien.

In 1985 vond op initiatief van animatiefilmer Gerrit van Dijk het eerste Holland Animation Film Festival plaats in Utrecht. Gerben Schermer was destijds stagiair in ’t Hoogt en hielp het festival mede organiseren. Er draaiden een stuk of dertig films; voor de ‘animatie-fijnproevers’ was er een retrospectief van de in 1973 overleden tekenaar-illustrator Ton van Saane (‘met vier nog niet eerder uitgebrachte films’) en er werd veel ruimte en tijd besteed aan de computer ‘en de animatie die met deze machine verricht kan worden.’

Bij het 25-jarig jubileum – het HAFF is uitgegroeid tot een jaarlijks feest van en voor de animatie; met de computer worden animatiefilms gemaakt die destijds niet voor mogelijk werden gehouden – kijkt Schermer aan de hand van het programma terug én vooruit. Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen?

De competitie voor lange animatiefilms
‘Vroeger maakte Disney de dienst uit, verder was er niet zo veel. De laatste jaren zie je dat er steeds meer persoonlijke, lange animatiefilms worden gemaakt, op een compleet andere manier dan door studio’s als Disney en Pixar: Persepolis van Vincent Paronnaud en Marjane Satrapi, Ari Folmans Waltz with Bashir, Fantastic Mr. Fox van Wes Anderson… Deze editie hebben we er zeven ondergebracht in onze eerste features competitie. Daarbij zit ook onze Spaanse openingsfilm, Chico y Rita van Javier Mariscal, Fernando Trueba en Tono Errando: een heel aandoenlijk, ingetogen liefdesverhaal.’

De Europese competitie voor studentenfilms
‘Dit is de meest avontuurlijke sectie. De nieuwe ontwikkelingen, de frisse ideeën komen in negen van de tien gevallen uit de koker van studenten. Dat is natuurlijk logisch: ze hebben nog geen last van keiharde deadlines en hoeven geen rekening te houden met de wensen van financiers. Een mooi voorbeeld is The Tongueling van de Finse Elli Vuorinen, een klein, volstrekt eigenzinnig filmpje over iemand die overal aan likt.’

Artist-in-residence Sun Xun
‘Korte animatie wordt niet alleen via de bioscoop en het internet gedistribueerd, maar ook via musea en galeries. Sun Xun ontdekte ik in de ShanghART Gallery in Shanghai. In 2008 hebben we al een klein retrospectief aan hem besteed; een programma van alles bij elkaar een minuut of veertig. Toen zijn we in gesprek geraakt en hebben we een afspraak gemaakt voor een artist-in-residence-schap. Vorig jaar was zijn agenda al vol, nu is het gelukkig wel gelukt. Sun Xun maakt grafisch fantastisch werk. En hij is enorm geëngageerd. Dat zie je niet veel meer. Hij is jong, maar heeft dat wel.’

De grenzen van animatie
‘Wat er allemaal onder animatie valt, daarover verschillen de meningen. In films als Harry Potter zit geen beeld dat niet is bewerkt, dus feitelijk zou het bij ons kunnen draaien. Dat doen we niet, het kost weer een zaal, en de films hebben het ook helemaal niet nodig. In een film als Room and a Half van Andrei Khrjanovski, een ode aan leven en werk van de naar Amerika gevluchte Russische dichter Joseph Brodsky, is maar een procent of tien animatie. Maar dat heeft wel een bepalende functie.’

Klein maar fijn
‘Het leukste blijft om pareltjes boven water te krijgen die nog bijna niemand heeft gezien. De Chinese film A Clockwork Cock bijvoorbeeld, of het Japanse Hand Soap over een ongelukkige, pukkelige puber. Dat is een enorm aangrijpend filmpje dat ook nog eens ergens over gaat. Zoals ik al zei: dat zie je niet zo heel vaak meer. Hunor ook niet; dat je met tranen van het lachen de zaal uit gaat… Of ligt dat misschien aan mij?’

De 14e editie van het Holland Animation Film Fim Festival is van 3 t/m 7 november in Utrecht.

Dit artikel verscheen eerder in de catalogus van het HAFF.