jpekker

‘Mijn films gaan niet over de oorlog, maar de oorlog is op de achtergrond altijd aanwezig’

Hayao Miyazaki, de schepper van overdonderende, kleurrijke sprookjes, boordevol fraaie details en wonderbaarlijke transformaties, staat te boek als een kluizenaar. Een eigengereide man die zelden of nooit interviews geeft en met geen mogelijkheid is over te halen een overzees festival te bezoeken. Maar op het filmfestival van Venetië in 2005 bleek daar weinig van. Toen festivaldirecteur Marco Müller hem belde dat hij hem wilde eren met een Gouden Leeuw voor zijn hele oeuvre – Miyazaki is de eerste animatiefilmer die die eer te beurt valt – zegde hij direct zijn komst toe.

Voor de gelegenheid was hij zelfs bereid tot een interview. Met een sigaret in zijn hand en een sigaar onaangeroerd in de asbak voor hem, beantwoordde de Japanse animatiegrootheid de vragen van een groepje journalisten.

Zijn films zijn bedoeld voor kinderen, aldus Miyazaki. Maar soms verliest hij de allerkleinsten wel eens uit het oog tijdens het productieproces. Dat gebeurde bij Porco Rosso (1992), over een avonturier met het hoofd van een varken die in zijn vuurrode watervliegtuig het duel aangaat met piraten ter zee en in de lucht. Het gebeurde ook bij Howl’s Moving Castle (2004), een wonderbaarlijke sprookje over hebzucht en macht. ‘Mijn films gaan niet over de oorlog, maar de oorlog is op de achtergrond altijd aanwezig. De tovenaar Howl is enorm beïnvloed door de oorlog in Irak. Ik wilde geen held van hem maken die in zijn eentje een einde maakt aan de oorlog. Kinderen zullen niet alles even goed begrijpen. Maar ik heb het idee dat ze het meeste wel aanvoelen – misschien nog wel beter dan de meeste volwassenen.’

Het simplisme van veel Disney-films is dan ook niet aan hem besteed. ‘Walt Disney is geen animator en hij is geen regisseur. Hij leidde een fabriek. Ik ben animator en regisseur, en sta aan het hoofd van een werkplaats met vakmensen, die met hart en ziel werken aan een film waar ze achter staan.’

Ten tijde van Princess Mononoke (1997) kondigde Miyazaki zijn pensioen al aan. Nu is hij vastbesloten zo lang mogelijk door te werken. Over zijn volgende speelfilm heeft Miyazaki alleen nog een vaag idee. ‘Ik zoek altijd naar iets nieuws, ik wil telkens weer iets anders maken. Mijn beste vrienden zijn dat overigens niet met mij eens; die zeggen dat al mijn films op elkaar lijken.’

Melkweg Cinema wijdt in maart een retrospectief aan Studio Ghibli. Met onder meer The Borrower Arrietty, Howl’s Moving Castle en Ponyo.