‘Ik heb van Amin veel meegekregen’
Voor zijn vertolking van de Oegandese dictator Idi Amin in The Last King of Scotland won de Afro-Amerikaanse acteur Forest Whitaker (handelsmerken: een fors postuur en een lui oog) de Oscar voor Beste Acteur, de BAFTA (de belangrijkste Britse filmprijs) en de Golden Globe. Daarnaast werd hij onderscheiden door tientallen ‘kringen’ en ‘associaties’ van (Amerikaanse) filmcritici. ‘Ik wist niet eens dat er zoveel clubjes waren. Ik had nooit verwacht dat de film en mijn rol zo ontvangen zouden worden door de kritiek.’
Het kan verkeren; eigenlijk wilde regisseur Kevin Macdonald Whitaker helemaal niet voor de hoofdrol in zijn verfilming van de gelijknamige roman van Giles Foden. ‘Ik ben vijf jaar geleden, toen iemand anders de film nog zou regisseren, naar voren geschoven door de producenten. Die regisseur werd ontslagen, de film dreigde niet door te gaan. Toen kwam Kevin erbij en kreeg ik te horen dat hij het niet in mij zag. Uit piëteit mocht ik toch op auditie komen. ’
Whitaker staat bekend om zijn minutieuze voorbereidingen. Voor The Last King of Scotland sprak hij met de broers, zussen en ouders van Amin, met zijn ministers, generaals en soldaten. Met nabestaanden en taxichauffeurs. ‘Om Amin te kunnen spelen, moest ik in de eerste plaats begrijpen hoe het is om Afrikaan te zijn. Ik leerde de gebruiken kennen, de politiek, de geuren, de taal. Elke dag in Oeganda ging mijn research door. Ik perfectioneerde het accent. We reden door Oeganda, gingen naar de markt, met gewone mensen praten. Op een bepaald moment droomde ik zelfs over Amin.’
In The Last King of Scotland laat Whitaker zien hoe de charismatische Amin langzaam verandert in een achterdochtige psychopaat die verraad afstraft en voor wie de dood geen betekenis heeft; in een onvoorspelbare machtswellusteling, verslaafd aan luxe en rijkdom. ‘Hij was een eenvoudige soldaat die door de Britten tot president werd gebombardeerd omdat ze dachten dat ze hem konden controleren. Hij was geen politicus, hij was niet gehaaid. Hij sprak elf dialecten, maar hij had niet gestudeerd. Amin besliste volstrekt arbitrair. Hij werd op een dag wakker en zei dat alle Aziaten het land uit moesten. Want daar had hij over gedroomd. Amin had geen gelijken. Hij kon doen wat hij wilde.’
Elke rol maakt hem rijker, stelt Whitaker. Als acteur én als mens. ‘Ook van Amin heb ik veel meegekregen. Al was het maar omdat ik voor het eerst in Afrika ben geweest. Ik leer van elk rol wel iets. Ik kan de olie van mijn auto verversen omdat ik dat elf jaar geleden moest doen in een film.
‘Soms begin ik met zoveel autoriteit over chirurgie te praten dat ik me afvraag waar dat in godsnaam vandaan komt. Maar dan bedenk ik me weer dat ik veel chirurgen heb gespeeld. Ik heb ook eens ruzie gemaakt met een rabbi over de Heilige Schrift. Daar weet ik veel van sinds ik in de film Mary rabbi’s en monniken moest interviewen.’
Ondanks de intensiteit viel het Whitaker niet zwaar Amin achter zich te laten. ‘Ik heb alweer in vier andere films gespeeld. Ik ben alweer in vier andere mensen veranderd. In een eenzame bankier, en in een groot wild monster voor een kinderboekverfilming van Spike Jonze. Na Amin was ik een professor in de filosofie. Dat helpt.’
The Last King of Scotland, zondag 16 oktober, 20:00, RTL 7.
